Jaarfeesten

Op de Vrijeschool vieren wij de jaarfeesten, markeringspunten in het jaar, als een soort kralenketting. Elke kraal is een feest en tezamen zijn zij de ketting die het jaar tot een geheel maakt.

Aan het begin van het schooljaar komt de zomer op zijn einde. We beginnen dus eigenlijk met het laatste jaarfeest, het oogstfeest of Michaëlsfeest. Dat vieren we op of rondom 29 september.

De oogst wordt binnengehaald. De oogst van het land, maar ook de oogst van de zomer in onszelf. We keren ons weer naar binnen en wegen wat we mee willen nemen en los willen laten. Het verhaal van Sint Joris die de draak verslaat (of temt) past daar goed bij. Om het donker weer te aanvaarden, de koude winter en het binnen zijn, is ook wel moed nodig. De zomer was immers heerlijk warm, vrij en uitbundig buiten. Nu zullen de dagen weer korter worden en zullen we veel meer binnen zijn.     Op school doen wij allerlei spelletjes waarvoor moed en kracht nodig is (aan de overkant in het park) en we sluiten af met een feestelijke  maaltijd waarin we de oogst verwerken.

Steeds stiller wordt het buiten. De bladeren vallen, de oogst is opgeborgen in de schuur en de dagen worden steeds korter. Als het dan november is, lijkt de zomer alweer lang geleden. Wij vieren het feest van Sint Maarten. De rijke man die zijn mantel deelt met de arme bedelaar. Er lijkt bijna geen licht meer te vinden en we ontsteken een eerste lichtje op weg naar Kerst. Eigenlijk zou je dat in een knol moeten doen, uit de donkere aarde, maar wij kiezen meestal voor pompoenen. Die hollen we uit op school. We maken er soep van en luisteren naar een verhaal. Soms wordt er door een klas een toneelstuk van Sint Maarten opgevoerd, maar dat is niet altijd zo. In de kleuterklassen maken de kinderen een eigen lampion en lopen we zingend langs de huisjes in de klas.                                          
De kinderen in Drenthe vieren ook thuis het feest van Sint Maarten. Op of rond 11 november vieren we dit feest.

pompoenen versieren

Dan begint de Advent. We bereiden ons voor op het grote Licht dat we met Kerst ontvangen. Het Kindje Jezus wordt geboren, maar in de natuur zou het de terugkeer van het licht kunnen zijn, na het beleven van de kortste dag. Advent begint vier zondagen voordat het Kerst is. Daar is dus geen vaste datum voor.

Wij lopen op school de ‘Adventstuin’. Die eerste maandag in Advent is de school donker en stemmig, klinkt er muziek en ligt in de zaal een spiraal van kleine steentjes. In het midden staat een grote kaars. Een engel komt het licht ontsteken (een kind uit klas 6) en daarna mag elk kind zijn eigen kaars aan dat licht ontbranden. Iedere klas ‘loopt’ die spiraal en elk kind ‘haalt’ zijn eigen lichtje. Soms wordt er meegezongen met de muziek, soms zitten de kinderen in stilte en groeit die lichtende spiraal, omdat elk kind zijn kaarsje op een eigen gekozen plekje neerzet. We kunnen rustig zeggen dat het hier om een magisch moment gaat.

Gek eigenlijk dat zo, aan het begin van de Advent ook een uitbundig feest plaats vindt en wel het feest van Sint Nicolaas. Er worden cadeautjes gegeven en soms gepeperde gedichten geschreven. Altijd met humor, dat wel. In de stroom van het jaar zou je kunnen zeggen dat de Sint ons geschenken brengt en gedichten geeft waarin we nog even op onze (slechte) gewoontes wijst. Tot nu toe heeft de Sint met zijn Pieten altijd gelegenheid gevonden om langs te komen. Een feestelijke dag met een dansje in de zaal, bezoek in de klassen, speculaas en chocolademelk.

Advent schrijdt voort, de weken tot aan Kerst vullen we met veel muziek en zang. De kleuters spelen een eigen Kerstspel en sommige andere klassen doen dat ook. Vlak voor de vakantie begint spelen leerkrachten en ouders samen een Kerstspel waarbij iedereen welkom is.

Het Nieuwe Jaar begint en na de Kerstvakantie komen we weer op school. Wij vieren het feest van Drie Koningen ergens in die eerste weken. De kleuters spelen dagelijks een spelletje en sinds twee jaar wordt er op school een klein Drie Koningenspel gespeeld en gezongen. De Koningen die het kind geschenken komen brengen en van de engel Gabriël horen dat ze zeker niet aan Koning Herodus moeten vertellen waar het kind te vinden is, omdat hij weinig goeds van plan is.

De dagen worden langer en op of rond 2 februari vieren de kleuters Maria Lichtmis. Het licht komt nu echt terug en zij brengen lichtjes aan moeder Aarde om de wortelkinderen te wekken. In de kleuterklassen ligt een spiraal van gekleurde doeken. In het midden staan brandende lichtjes. We zingen alle liedjes van de herfst, sint Maarten, Sinterklaas en Kerst en winter nog een keer en als alle kinderen een lichtje hebben, zetten we die buiten in de tuin. ‘Wordt wakker moeder Aarde, de lente zal weer komen!’

Wij vieren op school geen Carnaval, maar ergens rond die tijd hebben we wel een Verkleedfeest. Meestal met een thema en wellicht meer omdat de kinderen het zo leuk vinden om eens verkleed op school te komen, dan dat wij zo’n binding hebben met het echte Carnaval.

Na dit feest vieren we Palmpasen. Het is niet precies te zeggen wanneer dit is. Pasen is de eerste zondag na de eerste Volle Maan in de lente. Een week daarvoor is het Palmpasen. Dit kunt je zien als een echt lentefeest. We trekken met versierde stokken door het park, compleet met broodhaan en eitjes en zingen liedjes van de paashaas en eieren. In de hogere klassen worden ook meer stemmige liederen gezongen.                                                                                                                                          Binnen de Christelijke traditie is het de intocht in van Jezus in Jeruzalem, vlak voor zijn kruisiging. De week tussen Palmpasen en Pasen noemen wij de Stille Week. Wij proberen altijd een passend thema te bedenken voor die week, waarbij de nadruk ligt op innerlijk beleven, samenwerken en eenvoud. De donderdag hebben we dan een eenvoudige maaltijd in de klas, op Goede Vrijdag zijn de kinderen altijd vrij.

Na Pasen volgt Hemelvaart. Dan zijn de kinderen altijd vrij. De week erna is het Pinksteren. In smetteloos wit dansen de kinderen rond de meiboom. Alles is in bloei, we zingen en spelen en als het even kan laten we witte duiven vrij. De lente is op zijn hoogtepunt, de zomer komt eraan en binnen de Christelijke traditie komt het goede ons toe vanuit de hemel.

Dan komen we aan het eind van het schooljaar. De zon staat op zijn hoogste punt, alles groeit en bloeit en de eerste rijpe vruchten (kersen, aardbeien) kunnen we al eten. We jubelen mee met de aarde en vieren het feest van Sint Jan. Dat doen we op locatie, op of rond 24 juni. We picknicken en dansen met bloemenkransen op ons hoofd en springen over het vuur. De zomer is gekomen. De aarde laat ons al haar pracht zien en wij trekken naar buiten om daar deel van te zijn. We eten allerlei lekkers dat iedereen meeneemt en op grote tafels zet. Het is bijna vakantie!

Willen jullie meer lezen en weten over de jaarfeesten? Er zijn prachtige boeken met allerlei fijne activiteiten die je ook thuis als gezin kunt doen of boeken met stevige inhoud vanuit allerlei standpunten bekeken. Voor meer informatie kun je googelen op ‘antroposofie en jaarfeesten’. Vele titels zul je dan vinden. Daarnaast is www.antroposofiekind.nl ook het bezoeken waard.